KOMPANZASYON NEDİR?

Kompanzasyon akım ve gerilim arasındaki faz farkının en ideal olabilecek açıya getirilerek, sistemi olumsuz etkileyen reaktif güçlerin sıfıra yaklaştırılması olayıdır. Bir başka değişle cosϕ güç faktörünün düzeltilmesidir.

KOMPANZASYON NEDEN YAPILIR?

Kompanzasyon sistemden geçilen reaktif güçlerin faturaya yansıtılmaması için tekrardan sisteme verilmesi ve reaktif fatura ödememek için yapılır. Reaktif güç aktif gücün belli bir oranına girdiğinde ceza faturası gelmektedir. Kompanzasyon sayesinde bu oran kontrol altında tutularak sistem korunma altına alınmış olunur.

AKTİF GÜÇ NEDİR?

Aktif güç sistemde asıl görev yapan iş gören güçtür. Birimi watt tır. P sembolüyle gösterilir.

REAKTİF GÜÇ NEDİR?

Reaktif güç tesisteki yüklerden dolayı sistem ile kaynak arasında döngü yapan yüklerdir. Birimi kvar dır. Q sembolüyle gösterilir.

ENDÜKTİF GÜÇ NEDİR?

İdeal bir bobine ait akım ve gerilimin etkin değerlerinin çarpımına denir. Reaktif güç değeri, aktif güç değerinden farklı olarak enerji kaybını ifade etmez. Bobinde depolanan ve sisteme geri verilen enerji ile ilgili büyüklüktür.

KAPASİTİF GÜÇ NEDİR?

İdeal bir kondansatöre ait akım ve gerilim etkin değerlerinin çarpımına denir.

COSϕ ( COS Fİ) NEDİR?

Akım ile gerilim arasındaki faz farkı açısına ϕ fi’dir. Bu ϕ fi açının cosünüsü değeri güç faktörüdür. Açının 0 a yani güç faktörünün 1 e yakın olması en ideal durumdur.

DÜŞÜK COSϕ ( COS Fİ) ETKİLERİ NELERDİR?

Transformatörlerin Isınması

İşletme Ömrünün Azalması

Trafo ve jeneratörlerin tam yüklenmesi, yeni yüklerin eklenemez olunuşu

Gerilimin Düşmesi

Kablolarda Isınma

REAKTİF CEZA

REAKTİF CEZA ORANLARI NELERDİR?

Gücü 9KVA ve üstü olan tesislerde reaktif güç ölçümü için kombi sayaç takılmalıdır.

Gücü 50 KVA ve üstünde olan tesislerde kompanzasyon yapılması zorunludur.

Gücü 50 KVA altında olan tesislerde endüktif reaktif ceza oranı %33 tür.

Gücü 50 KVA altında olan tesislerde kapasitif reaktif ceza oranı %20 dir.

Gücü 50 KVA ve üstünde olan tesislerde endüktif reaktif ceza oranı %20 dir.

Gücü 50 KVA ve üstünde olan tesislerde kapasitif reaktif ceza oranı %15 dir.

KOMPANZASYON ŞEKİLLERİ NELERDİR?

Bireysel Kompanzasyon

Grup Kompanzasyon

Merkezi Kompanzasyon

BİREYSEL KOMPANZASYON NEDİR?

Bireysel Kompanzasyonun avantajları olduğu gibi dezavantajları da vardır.

Avantajları;

Reaktif güç tüketim cezalarını en aza indirir

Görünen güç ihtiyacını düşürür

Transformatörlerin daha çok yüklenmesini engelleyerek, gerektiğinde daha fazla aktif yüke izin verir

Kablo boyutları ve kablo kayıpları azaltılır

Dezavantajları;

Yatırım daha uzun vadede geri döner

Kontrol edilmesi çok zor ve zaman alan bir süreç gerektirir

Daha fazla işçilik gerektirir

GRUP KOMPANZASYON NEDİR?

Grup Kompanzasyonun avantajları olduğu gibi dezavantajları da vardır.

Avantajları;

Reaktif güç tüketim cezalarını en aza indirir

Görünen güç ihtiyacını düşürür

Transformatörlerin daha çok yüklenmesini engelleyerek, gerektiğinde daha fazla aktif yüke izin verir

Ana dağıtım panosuyla tali dağıtım panosu arasındaki kablonun çapı azaltılabilir ve ya mümkün olabilecek ilave yükler için ek kapasiteye sahip olunur

Kablolardaki kayıplar azaltılır

Dezavantajları;

Kondansatör bloklarının güçlerini dağıtmada zorluklar

Reaktif akım tali dağıtım panosunun altındaki bütün kablolarda akmaya devam ettiği için, kayıplar tam olarak yok edilememiştir.

MERKEZİ KOMPANZASYON NEDİR?

Devredeki yüklere ve cinslerine göre kompanzasyon gücünün ayarlandığı sistemdir.

Avantajları;

İşletmenin güç faktörü bir yerden denetlenir

Bu yöntem en ucuz yöntemdir

Aşırı ve düşük kompanzasyon önlenmiş olunur

Dezavantajlar;

Reaktif akım, baradan sonra kullanılan bütün iletkenlerden akmaya devam eder:

Kayıplar tam yok edilememiştir

KOMPANZASYON GÜCÜ NASIL HESAPLANIR?

Tesis güç faktörü genellikle 0,70 olarak kabul edilerek 0,95 e çekilmesi için k katsayısı tablodan bulunur. Bu k katsayısının tesis gücüyle çarpımından kompanzasyon gücünü bulabiliriz.

SABİT KOMPANZASYON NEDİR?

Tesis ana panosu devrede değilken bile trafonun çektiği endüktif güçten kaynaklı kompanzasyon ihtiyacı doğar. Yüklerin devreye girip girmemesinden bağımsız olduğu için reaktif güç kontrol rölesi önüne sürekli olan bir kompanzasyon grubu yerleştirilir. Bu gruba sabit kompanzasyon denir.

KLASİK KOMPANZASYON NEDİR?

Klasik Kompanzasyon endüktif güç çeken sistemlerde kondansatör gruplarıyla yapılır. Kompanzasyon grupları kademeler halinde dizayn edilir. Kondansatörlerin önlerine röleden sinyal geldiğinde çektirme için kontaktörler konulur. Kontaktörlerin önünde de koruma sigortaları bulunur. Kompanzasyon sistemi devreye paralel olarak bağlanır.

NEDEN KOMPANZASYON KONTAKTÖRLERİ KULLANILIR?

Röleden sinyal gelip kontaktör çektime yaptırıldığında kondansatörlere akım aniden gelir ve kondansatörlerin daha erken arıza vermesine sebebiyet verebilir. Kompanzasyon kontaktörlerinde ise

gelen akım bir dirençle karşılaşır ve öylece kondansatörlere ulaşır. Bir bakıma baspas görevi görüyor da denilebilir.

KOMPANZASYON TAKİBİ NASIL YAPILIR?

Kompanzasyon takibi çok ciddi bir iş olmakla birlikte konusunda uzman mühendislerce yapılmalıdır. Herhangi bir ihmal dikkatsizlik sonucunda ağır maddi cezalar yada hasarlarla karşılaşılabilinir. Tarafımızdan yapılan kompanzasyon takiplerinde öncelikle sistem tam olarak incelenir. Yönetmeliklere uygunluğu ve sürekliliği kontrol edilir. Yapılan kompanzasyonun doğruluğu ve yeterliliği teyit edilirse takip kısmına geçilir. Takiplerin daha kolay ve daha sık aralıklarla yapılması için uzaktan kontrol tercih edilebilir. Firmamız takipleri bizzat SMM Belgeli Mühendisimizce haftada 3 defa olacak şekilde yapmakta ve rapor halinde tesis teknik birimine sunulmaktadır