TOPRAKLAMA SİSTEMİ NEDİR?

Topraklama başta insanlar olmak üzere canlıları elektrik çarpmalarından ve elektrikle çalışan makinaları arıza akımlarından korumak için yapılan sistemlerdir.

TOPRAKLAMA SİSTEMLERİ KAÇA AYRILIR?

Topraklama sistemleri üçe ayrılır. Bunlar TT sistemler, TN sistemler, IT sistemlerdir. Türkiye’ de genellikle kullanılan sistem TT Topraklama Sistemidir.

TT TOPRAKLAMA SİSTEMİ

TT Topraklama sisteminde Trafo gövdesinin ve trafo yıldız noktasının ayrı ayrı olarak topraklanmasıdır. Trafo yıldız noktasının topraklanması Nötr’ü yani işletme topraklamasını oluşturur. Trafo gövdesinin ise topraklanması koruma topraklamasını olarak adlandırır. TT topraklama sisteminde koruma topraklaması ve işletme topraklaması (Nötr) ayrı iki iletken olarak panolara ve yüklere ulaşır.

TN TOPRAKLAMA SİSTEMİ

TN Topraklama sisteminde Trafo gövdesi ve trafo yıldız noktası aynı topraklama sisteminde birleştirilir. Yani bir trafo için tek topraklama yapılmıştır. Yapılan bu topraklamadan koruma ve işletme topraklaması iki ayrı iletken olarak panolara ve yüklere ulaşırsa bu TN-S topraklama sistemidir. Yapılan bu topraklama ve işletme topraklaması tek iletken üzerinden pano ve yüklere ulaşıyorsa bu TN-C sistemdir.

IT TOPRAKLAMA SİSTEMİ

IT Topraklama sisteminde Nötr direnç olarak topraklanmaz. Nötr yüksek empedans bobiniyle toprağa bağlanır. Tesiste bulunan cihazlar ise metal aksanlarından doğrudan toprağa bağlanılır. Bu şekilde sistem aşırı akıma karşı korunmuş olunur, şebeke yüksek seviyede bir izolasyon sağlar ve hata akımlarına ve gerilimlerine karşı koruma sağlanır.

TOPRAKLAMA NASIL GÖREV GÖRÜR?

Topraklama sistemi koruma sigortasının erken açtırılması görevinde bulunur. Herhangi bir kaçak anında pano ya da cihaz gövdesinde bulunan tehlikeli gerilim insan ölümlerine sebep olabilir. Bu tehlikeli gerilim 50 V ve üstüdür. Dokunma anında bizim üzerimizden bir akım geçmeye başlar. Topraklama sistemi hat ile toprak arasında düşük bir direnç oluşturarak hata akımının artmasını ve koruma sigortasının en erken şekilde açma yapmasını sağlar. Böylelikle elektriğin çok büyük bir kısmı yüksek dirençli olan insan üzerinden değil de düşük dirençli topraklama sistemi üzerinden akar ve en kısa sürede sigorta açar.

TOPRAKLAMA SİSTEMİ NASIL YAPILIR?

Topraklama sistemi iletken malzemelerin toprak altına serilmesi ya da çakılmasıyla yapılır. Serilen ya da çakılan iletken malzemeler toprak ile temas halinde olarak eşdeğer bir direnç oluşturur. Bu eşdeğer direnç topağın özgül direnci ve iletkenin direnci referans alınarak hesaplanır. Yaptığımız her topraklama yeterli olmayabilir. Hesaplamalar sonucu elde ettiğimiz direnç değerine ulaşmadığımız

sürece doğru bir topraklama yapmış olmayız. Önemli olan sadece direnç değerini tutturmak değil devamlılığını da sağlamaktır. Bu da yaptığımız montaj şekline ve kullandığımız malzemelere bağlıdır.

TOPRAKLAMA SİSTEMİNE NELER BAĞLANIR?

Topraklama sistemine

Trafo Gövdeleri,

Elektrik Panoları,

Elektrik Tabloları,

Elektrik Makineleri,

Priz Toprak Uçları,

Elektrikle Çalışan Cihazların metal aksanları bağlanılır.

TOPRAKLAMA KONTROLLERİ VE ÖLÇÜMLERİ NASIL YAPILIR?

Gözle Muayene,

Topraklama direncinin ölçümü,

Toprak özgül direncinin ölçümü,

Eşpotansiyel bara kontrolü,

Topraklama iletkeni kesit kontrolleri,

Besleme sigortalarının otomatik açma kontrolü,

Topraklama süreklilik Testi,

TOPRAKLAMA ÖLÇÜMLERİNİ VE KONTROLLERİNİ KİMLER YAPABİLİR?

Topraklama ölçümlerini Elektrik Mühendisleri Odasından SMM Serbest Müşavir Mühendis Yetki Belgeli, Topraklamalar Yetkilendirme Belgesi’ne Sahip Elektrik, Elektrik ve Elektronik Mühendisleri yapabilir.

Tercih sebebi olarak sadece topraklama ölçümü yapan mühendislere yaptırılmamalı, sorunu tespit eden ve çözüm önerisi sunan mühendislerle çalışılması tavsiyemizdir.

HERYIL TOPRAKLAMA ÖLÇÜMÜ YAPTIRMAK GEREKİR Mİ?

Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği’ne göre yılda bir defa periyodik olarak topraklama ölçümlerinin yaptırılması gerekmektedir. Ayrıca Aile,Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Müfettişleri, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanları ve TSE müfettişleri tarafından da yılda bir periyodik olarak topraklama raporlarını görmek isterler.

Piyasadaki 7 yıllık ölçüm, kontrol ve montaj tecrübemize dayanarak biz de yılda bir defa topraklama ölçümü yaptırılması taraftarıyız. Mevcut topraklama sistemi zamanla okside olabilir deformasyona uğrayabilir. Ya da Elektrik ile çalışan cihazlarının gövdelerinde topraklama iletkeni kopmaları prizlerin topraklama uçlarında paslanma zamanla oluşabilir. Bunların tespit edilmesi ve uygun hale getirilmesi için yılda bir topraklama ölçümleri yapılmalıdır.

TOPRAKLAMA DİRENCİ SINIR DEĞERİ KAÇTIR?

Elektrik piyasasında en çok merak edilen sorulardan biri topraklama direnci sınır değerinin kaç olduğudur. Topraklama sınır değeri besleme sigortasının türüne ne amperine göre hesaplanarak bulunur. Yalnız bazen hesaplamaya katacak bir sigortaya baplı olmayan sistemler olabilir. Bunlar için alınması gereken sınır değer Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği “madde-10a) Tavsiye edilen en büyük topraklama direnç değeri koruma iletkenleri için 1 ohmdur.” gereği 1 ohm olarak kabul edilmelidir.

DOĞRU BİR TOPRAKLAMA ÖLÇÜMÜ NASIL YAPILIR?

Topaklama ölçümü yapılırken öncelikle topraklama sisteminin(TT,TN,IT) ne olduğuna dikkat edilmelidir. Topraklama Ölçümlerinde en önemli unsur referans alınmadan önce imkan varsa mutlaka toprağa çubuk çakma üç uçlu kontrol metoduyla ilk ölçüm alınmalıdır. Ve ölçülen bu noktadan yardımcı referans yöntemiyle ölçümlere devam edilmelidir. Aşağıdaki sıralamadan bağlayarak ölçümler yapılmalıdır.

-Trafolar,

-Eşpotansiyel Baraları,

-Ana Panolar,

-Tali Tablolar,

-Elektrik Makineleri,

-Kazan Dairesi Pompaları ve Motorları,

-Jeneratör, UPS Gövdeleri,

-Yemekhane Benvari, Elektrik Ocakları vs,

-Asansör Gövde ve Kontrol Panoları, Motorları,

-Klima ve Havalandırma Sistemleri vs.

DAHA DETAYLI BİLGİ İÇİN LÜTFEN İLETİŞİME GEÇİNİZ…